logo image
  • होम

  • समाज

  • राजकारण

  • संस्कृती

  • लाइफस्टाइल

  • आमच्याविषयी

  • शेअर

logo image
logo image
Card image cap
अज्ञान आणि परंपरेची कुल्पं उघडणाऱ्या 'चाव्या'
इंद्रजित भालेराव
१९ मे २०२२
वाचन वेळ : ७ मिनिटं

दिलीप पुरुषोत्तम चित्रे यांच्या 'चाव्या' या पुस्तकाची नवी आवृत्ती सुमतीबाई लांडे यांच्या शब्दालय प्रकाशनाने प्रकाशित केलीय. जागतिक संस्कृतीव्यवहार पाहून, अनुभवून, सूक्ष्म चिंतनातून सुचलेलं महाराष्ट्राविषयीचं हे प्रकट चिंतन आहे. आपली झापडं उघडून घेण्यासाठी आणि डोळस होण्यासाठी प्रत्येक मराठी माणसानं ते वाचायलाच हवं. या पुस्तकावर ज्येष्ठ कवी इंद्रजित भालेराव यांनी लिहिलेली ही फेसबुक पोस्ट.


Card image cap
छत्तीसगढचं हसदेव जंगल वाचवण्यासाठी धडपडतेय आदिवासींची चळवळ
अक्षय शारदा शरद
१७ मे २०२२
वाचन वेळ : ५ मिनिटं

छत्तीसगढच्या उत्तरेकडचं हसदेव जंगल हे मध्य भारताचं फुफ्फुस समजलं जातं. हा सगळा भाग जैवविविधतेनं नटलाय. पण मागचं दशकभर कोळसा खाणींमुळे जैवविविधतेसोबतच इथल्या आदिवासींचं अस्तित्व धोक्यात आलंय. एकीकडे या आदिवासींच्या 'सेव हसदेव' आंदोलनाला जगभरातून पाठिंबा मिळत असताना हे जंगल अदानी समूहाच्या घशात घालण्याचा डाव केंद्रातल्या भाजप आणि राज्यातल्या काँग्रेस सरकारनं आखलाय.


Card image cap
ताजमहाल हिंदूंचा, मुस्लिमांचा की भारतीयांचा?
संजय सोनवणी
११ मे २०२२
वाचन वेळ : ७ मिनिटं

ताजमहाल कुणाचा यावरून सध्या वाद निर्माण झालाय. मुळात वास्तुरचना हिंदू की पर्शियन हा वाद भोंगळ आहे. वास्तुरचनांमधे आणि त्यावरच्या कलाकारीत संस्कृती-संगम अपरिहार्यपणे होत असतो. रायगडावरचं जगदिश्वराचं मंदिर मुस्लिम शैलीत आहे. ते कोणी मुस्लिमानं बांधलं असा तर्क केला तर तो जेवढा वेडगळपणाचा होईल तसं हिंदू खाणाखुणा मिळाल्या तर ताज हे हिंदू राजांचं वास्तुशिल्प होतं असा दावा करणं मूर्खपणाचं होऊन जाईल.


Card image cap
विज्ञान क्षेत्रातल्या स्त्री-पुरुष भेदभावाचं काय करायचं?
ऋतू सारस्वत
०९ मे २०२२
वाचन वेळ : ५ मिनिटं

विज्ञानाच्या क्षेत्रात पुरुषांचं वर्चस्व असल्यानं विज्ञानाच्या गुंतागुंतीमधे स्त्रियांना सहजता येऊ शकत नाही, हे सत्य प्रस्थापित करण्याचा प्रयत्न केला जातो. ही स्त्री-पुरुष तफावत दूर करणं सोपं नाही. कारण आपल्यापैकी बहुतेकांची ही लैंगिक पक्षपाती मानसिकता लहानपणापासूनच असते.


Card image cap
भटशाहीची गुलामगिरी झटकणारा वारसा महात्मा फुलेंचाच!
ज्ञानेश महाराव
०९ मे २०२२
वाचन वेळ : ४ मिनिटं

अमोल मिटकरी यांच्या 'भार्या समर्पयामि'च्या वादग्रस्त विधानानंतर टीवीवरच्या एका संवादात ब्राह्मण सभेचे आनंद दवे मिटकरींना 'तुम्हाला मंत्र-विधी चिकित्सेचा अधिकार कुणी दिला,' असा प्रश्न विचारत होते. या प्रश्नात अहंकार आहे; तुच्छता आहे. 'हा अधिकार आम्हाला महात्मा फुले यांनी मिळवून दिलाय,' असं ठणकावून ऐकवलं पाहिजे होतं. कारण त्यात 'देवळाला दार नको आणि देव-धर्माला दलाल नको,' हा आग्रह आहे.


Card image cap
सोलापुरातल्या बाबासाहेबांच्या चळवळीची प्रेरणा देणारं पुस्तक
सुरेश सावंत
०७ मे २०२२
वाचन वेळ : ७ मिनिटं

ज्येष्ठ कार्यकर्ते, लेखक, संपादक दत्ता गायकवाड यांचं ‘चैतन्याचे प्रणेते डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर’ हे पुस्तक. १९२४ ते १९५४ या काळातल्या सोलापूरच्या संदर्भात बाबासाहेबांच्या भेटींची, परिषदांची, निवेदनांची, ठरावांची, वृत्तपत्रांतल्या वृत्तांकनांची, लोकांच्या प्रतिसादाची नोंद या पुस्तकात आहे. सोलापुरातल्या बाबासाहेबांच्या चळवळीचे तपशीलात वर्णन करणारं हे पुस्तक एक मौलिक दस्तावेज झाला आहे.


Card image cap
पंजाबमधल्या मानवी सांगाड्यांमुळे १८५७च्या क्रूर इतिहासाची आठवण?
अक्षय शारदा शरद
०७ मे २०२२
वाचन वेळ : ४ मिनिटं

२०१४ला पंजाबमधल्या अजनाला शहरातल्या एका विहिरीत काही मानवी सांगाडे आढळून आले होते. पंजाब सरकारने त्याचा अभ्यास करण्यासाठी मानववंशशास्त्रज्ञ जे. एस. सेहरावत यांच्या नेतृत्वात एक रिसर्च टीम तयार केली. हे मानवी सांगाडे १८५७ला ब्रिटिशांविरुद्धच्या उठावात मारल्या गेलेल्या भारतीय सैनिकांचे असल्याचं या नव्या संशोधनातून समोर आलंय. अतिशय क्रूर पद्धतीने या सैनिकांना संपवण्यात आल्याचं या अभ्यासावरून कळतंय.


Card image cap
राजर्षी शाहू महाराज: बहुजनांचे क्रांतदर्शी शिक्षणमहर्षी
डॉ. भालचंद्र मुणगेकर
०६ मे २०२२
वाचन वेळ : ७ मिनिटं

राजर्षी शाहू महाराजांचा द्रष्टेपणा केवळ भारताच्या नाही, तर जगाच्या इतिहासात अधोरेखित करण्यासारखा आहे. त्यांनी बहुजन समाजाला शिक्षणाच्या माध्यमातून सशक्त केलं. बहुजन समाजाप्रमाणेच महाराजांनी स्त्री शिक्षणासाठीही सर्वतोपरी प्रयत्न केले. प्रशासकीय सेवेतली ब्राह्मण समाजाची मक्तेदारी मोडून समाजातल्या सर्व घटकांना योग्य ते प्रतिनिधित्व असलेली सर्वसमावेशक प्रशासकीय व्यवस्था शाहू महाराजांनी निर्माण केली.


Card image cap
अज्ञान आणि परंपरेची कुल्पं उघडणाऱ्या 'चाव्या'
छत्तीसगढचं हसदेव जंगल वाचवण्यासाठी धडपडतेय आदिवासींची चळवळ

अक्षय शारदा शरद

ताजमहाल हिंदूंचा, मुस्लिमांचा की भारतीयांचा?

संजय सोनवणी

विज्ञान क्षेत्रातल्या स्त्री-पुरुष भेदभावाचं काय करायचं?

ऋतू सारस्वत

भटशाहीची गुलामगिरी झटकणारा वारसा महात्मा फुलेंचाच!

ज्ञानेश महाराव

सोलापुरातल्या बाबासाहेबांच्या चळवळीची प्रेरणा देणारं पुस्तक

सुरेश सावंत

पंजाबमधल्या मानवी सांगाड्यांमुळे १८५७च्या क्रूर इतिहासाची आठवण?

अक्षय शारदा शरद

राजर्षी शाहू महाराज: बहुजनांचे क्रांतदर्शी शिक्षणमहर्षी

डॉ. भालचंद्र मुणगेकर

पुरोगामी पत्रकारितेला प्रोत्साहन देणारे राजर्षी

श्रीराम पचिंद्रे

शाहू महाराज: रयतेच्या कल्याणाचा जाहीरनामा मांडणारा राजा

प्रा. रमेश जाधव

तर अत्रेही म्हणाले असते, कुठं आहे महाराष्ट्र माझा?

जयसिंग पाटील