२०२१च्या बुद्धपौर्णिमेनिमित्त डॉ. आलोक जत्राटकर यांच्या आलोकशाही या यूट्युब चॅनलसाठी कोलाजचे संपादक सचिन परब यांनी व्याख्यान दिलं होतं. त्यात बौद्ध, वारकरी आणि आंबेडकरी विचारांमधला ऋणानुबंध मांडला होता. ‘सत्यशोधक प्रतिशब्द’ मासिकाच्या जून २०२१च्या अंकात योगेश सकपाळ यांनी या व्याख्यानाचं केलेलं शब्दांकन या आंबेडकर जयंतीनिमित्त इथं शेअर करत आहोत......

आज कोजागिरी पौर्णिमा. कोजागिरी म्हणजे को जागर्ति? कोण जागं आहे का, असं विचारणारा दिवस. या दिवशी आपण फक्त दूध पिण्यात समाधान मानतो. पण खरी कोजागिरी कशी साजरी करायची, ते आपल्याला शिकवलं गाडगेबाबांनी. म्हणून आज त्यांची आठवण. आपल्याला माणूस जागा करायचा असेल, तर गाडगेबाबांच्या विचारांना पर्याय नाही......

गाडगेबाबा नावाच्या फकिराला गावोगाव फिरण्यासाठी त्यावेळच्या मुंबई सरकारने गाडी दिली होती. बाबांच्या अखेरच्या श्वासापर्यंत ती गाडी ज्यांनी चालविली ते भाऊराव काळे गाडगेबाबांसोबत अहोरात्र असत. बाबांच्याच धर्मशाळेत वाढलेले, बाबांनी ज्यांना ड्रायविंग शिकायला पाठवलं, ज्यांचं लग्नही बाबांनीच लावून दिलं, त्या भाऊरावांना भेटणं म्हणजे प्रत्यक्ष गाडगेबाबा कसं बोलत, कसं वागत हे अनुभवणं आहे. त्यांच्याशी साधलेल्या संवादाचा भाग दुसरा......

गाडगेबाबा नावाच्या फकिराला गावोगाव फिरण्यासाठी त्यावेळच्या मुंबई सरकारने गाडी दिली होती. बाबांच्या अखेरच्या श्वासापर्यंत ती गाडी ज्यांनी चालविली ते भाऊराव काळे गाडगेबाबांसोबत अहोरात्र असत. बाबांच्याच धर्मशाळेत वाढलेले, बाबांनी ज्यांना ड्रायविंग शिकायला पाठवलं, ज्यांचं लग्नही बाबांनीच लावून दिलं, त्या भाऊरावांना भेटणं म्हणजे प्रत्यक्ष गाडगेबाबा कसं बोलत, कसं वागत हे अनुभवणं आहे. त्यांचीशी केलेली ही बातचीत दोन भागात......

संत गाडगेबाबांचा आज स्मृतीदिवस. त्यांंचंं एकच कीर्तन आज पुस्तकाच्या रूपात उपलब्ध आहे. त्यांच्या या एकमेव कीर्तनात अनेक सामाजिक अर्थ दडलेत. सत्यनारायणाच्या पुजेतला थोतांडपणा सांगतानाच गाडगेबाबांनी बहूजन समाजाच्या नेमक्या दुखण्यावरही बोट ठेवलं. माणसात देव शोधणाऱ्या या संताने भक्तीमार्गाने समाजक्रांतीचा संदेश दिला. गाडगेबाबांच्या शेवटच्या कीर्तनावरचं हे भाष्य......